Przez całe swoje życie nabywamy umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Może odbywać się to w sposób bierny lub czynny, niejednokrotnie nawet zaplanowany.
Istnieje wiele psychologicznych sposobów postępowania w sytuacjach trudnych jednak nie zawsze potrafimy skutecznie radzić sobie z obciążeniami. Skuteczność zależy nie tylko od samej osoby – jej cech, predyspozycji, wiedzy, inteligencji ale także od rodzaju sytuacji, miejsca i czasu w jakim zagrożenie występuje.
Większość prac zawodowych obciąża człowieka. Mniej męcząca jest praca rutynowa, przebiegająca w atmosferze współpracy od pracy wymagającej ciągłego podejmowania decyzji, zmiany tempa pracy i niosącej wiele niepewności. Praca, w której jest duże stężenie sytuacji krytycznych (gdzie działanie poddawane jest ciągłej ocenie lub grozi zwolnienie z pracy) może stanowić znaczne obciążenie.
Praca ma duże znaczenie w naszym życiu,u osób mniej odpornych może wywołać nieadekwatne reakcje emocjonalne takie jak żal, bezradność czy rozpacz. Osoby mniej odporne psychicznie często nie podejmują zadań ryzykownych, niejednoznacznych czy niedookreślonych.
Józef Penc wyróżnia 3 główne strategie radzenia sobie ze stresem w pracy.
1. Strategia zachowania zdrowia psychicznego i fizycznego.
Pierwszą z nich jest strategia zachowania zdrowia psychicznego i fizycznego. W aspekcie pracownika oznacza to podejmowanie działań pozwalające zwiększyć kontrolę nad własnym ciałem i psychiką. W tej grupie znajdują się następujące działania:
- ćwiczenia fizyczne
- ćwiczenia na koncentrację
- właściwą organizację czasu wolnego
- przestrzeganie zasad zdrowego żywienia
- troskę o higienę osobistą itp.
Te aktywności dają większą siłę w przeciwdziałaniu stresowi i wzmacniają człowieka. W aspekcie całego zakładu pracy strategia ta mówi o przeciwdziałaniu stresom wynikającym z warunków pracy i stylu kierowania.
2. Strategia zachowania dystansu emocjonalnego.
Drugą strategią jest strategia zachowania dystansu emocjonalnego. Mówi ona o tym, że możemy nauczyć się adekwatnie reagować na sytuacje stresowe i minimalizować stres odcinając się emocjonalnie od pewnych zdarzeń.
Warto uczyć się na błędach i wiedzieć, że przy każdym działaniu istnieje ryzyko niepowodzenia. W przypadku niepowodzeń pamiętajmy – sukces zakłada porażki.
3. Wykorzystanie wsparcia społecznego.
Kolejną strategią jest wykorzystanie wsparcia społecznego. W pracy warto korzystać z pomocy współpracowników i przełożonych. Niezastąpionym wsparciem może być rodzina i przyjaciele. Wsparcie społeczne zwiększa efektywność pracy, poprawia motywację do pracy dodaje sił.
Zapobiegaj i przeciwdziałaj
Strategie przeciwdziałania sytuacjom stresowym mogą obejmować zespoły działań przed pojawianiem się czynnika stresującego, w trakcie pojawienia się oraz po przezwyciężeniu sytuacji trudnej. Sytuacjom silnie stresującym warto przeciwdziałać. Pamiętając, że nie da się wyeliminować stresu z życia. I dobrze!
Radzenie sobie ze stresem warto zacząć od poznania objawów działania stresu i tego co stanowi dla nas źródło stresu. Sposób, w jaki poradzimy sobie ze stresem jest zależny od nas, naszych cech osobniczych. To my musimy wybrać sobie najbardziej optymalny sposób działania.
Strategie szkodliwe i pozytywne
Dobrze jest zacząć uświadamiać sobie, jaka sytuacja jest dla mnie stresogenna jednocześnie umieć odróżnić szkodliwe od pozytywnych strategii radzenia sobie ze stresem.
Do szkodliwych nawyków można zaliczyć:
- zaprzeczanie
- obwinianie innych
- ucieczkę
- tłumienie uczuć
- życie przeszłością
- sięganie po alkohol
O wiele adekwatniejszym jest zmierzenie się z sytuacją stresującą oraz racjonalne poradzenie sobie z nią.
Potrzebujemy rozeznania co możemy zmienić, a na co nie mamy wpływu. Ważna jest nasza refleksja jak dokonać zmian, zminimalizować czy usunąć stresor. Często potrzebujemy zmienić nasze przekonania na temat pracy i nas samych, aby inaczej spojrzeć na sytuację, w której się znajdujemy.
Bibliografia:
Hartley, M. (2005). Stres w pracy. Kielce: Jedność
Borkowski, J., Molska, L. (2002). Stres zawodowy: przyczyny, objawy oraz radzenie sobie z nim. Wojsko i wychowanie. Warszawa, 5, 53-60.
Reykowski, J. (1966). Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Dodaj Komentarz